Merve YİĞİTCAN
Hem ekonomi yönetimi hem de iş dünyası örgütleri sanayinin yüksek katma kıymetli ve yüksek teknolojili sektörlere dönüşüm ihtiyacını her platformda dile getirse de veriler Türkiye’nin düşük ve orta düşük teknoloji furyasından hemen hemen vazgeçemediğini ortaya koyuyor. TÜİK’in teknoloji yoğunluğunu ilk kere paylaşmaya başladığı 2013 yılından bu yana yüzde 3 seviyesinde gerçekleşen yüksek teknolojili ürünlerin ihracatı, bu yıl yüzde 3’ün de altında seyrediyor. Gene İstanbul Endüstri Odası’nın hazırladığı Türkiye’nin 1000 Büyük Endüstri Kuruluşu (BSK)- 2021 emek harcaması da yaratılan katma değerde en yüksek payın düşük teknoloji yoğunluklu sanayilerden geldiğini gözleri önüne seriyor.
7 ayda 3,8 milyar dolarlık ihracat
DÜNYA’nın, Dış Tecim İstatistikleri’nden derlediği bilgiye gore, Ocak-Temmuz 2022 döneminde toplam imalat endüstri ihracatı 136,6 milyar dolar olurken, yüksek teknolojili ürünlerin ihracatı 3,8 milyar dolar olarak gerçekleşti. Söz mevzusu grubun toplam imalat endüstri ihracatından almış olduğu hisse ise 2,8 olarak gerçekleşti. Oysa bundan önceki senenin ilk 7 ayında bu oran yüzde 3’tü. Gene 2021 yılının tamamında imza atılan yüksek teknolojili ürünlerin ihracatının toplamdan almış olduğu hisse da yüzde 3 olarak ölçülmüştü. Tekrardan ocak-temmuz periyodu ele alındığında, 2022’nin 7 ayında toplam imalat endüstri ihracatındaki artış yüzde 19,1 olurken, bu zamanda yüksek teknolojili ürünlerin ihracatı yüzde 11,5’te kaldı. Son 5 yılda yüksek teknolojili ürünlerin toplam imalat endüstri ihracatından almış olduğu paya bakıldığında ise oran 2017’de yüzde 3,9; 2018’de yüzde 3,5; 2019’da yüzde 3,5; 2020’de yüzde 3,4 ve 2021’de yüzde 3 şeklinde hesaplandı.
Orta yüksek teknoloji sanayiden alınan payların seneler içinde yerinde saydığı görülüyor. Orta yüksek teknolojili ürün ihracatının 2013 yılından bu zamana kadar almış olduğu en yüksek hisse yüzde 36,4 ile 2018 ve 2019 yıllarında ölçülürken, 2021’in tamamında bu oran yüzde 33,4 olarak kayıtlara geçti. Bu senenin Ocak-Temmuz döneminde ise orta yüksek teknolojili ürün ihracatı geçen yıla gore yüzde 14,1 artarak 45,07 milyar dolara çıksa da, toplam imalat endüstri ihracatından almış olduğu hisse yüzde 34,5’ten yüzde 33’e geriledi.
İhracatın yarından fazlası düşük teknolojili
İmalat endüstri ihracatında ralliyi ise düşük ve orta düşük teknolojili ürünler yapmış oldu. Bu iki grubun toplam oranı 2014 yılından bu yana yüzde 60’ın üstünde ölçülürken, 2021’in tamamında yüzde 63,6 olarak hesaplandı. Bu yıl 7 ayda bu oran yüzde 64,2’ye terfi etti. Bu grupta en süratli ihracat artışı da yüzde 27,9’la tüm imalat endüstri ihracatının üstünde performans sergileyen orta düşük teknolojili ürünlerden geldi. Bu zamanda orta düşük teknolojili ürünlerin ihracatının kıymeti 43,87 milyar dolar olarak gerçekleşirken, tek başına toplam imalat endüstri ihracatından almış olduğu hisse yüzde 29,9’dan yüzde 32,2’ye çıktı. Düşük teknolojili ürünlerin ihracatı ocak-temmuz döneminde yüzde 17,1 artarak 43,6 milyar dolar şeklinde hesaplandı. Almış olduğu hisse ise yüzde 32,6’dan yüzde 32’ye indi.
KOBİ’lerin ilerlemesi sınırı olan
İSO İlk 500 BSK’da olduğu şeklinde İkinci 500 BSK’da da 2021 senesinde yaratılan katma kıymet itibariyle en yüksek oranı yüzde 47,8 ile düşük teknoloji yoğunluklu sanayiler aldı. Söz mevzusu hisse bundan önceki yıla gore 1,4 puan arttı. Orta-düşük teknoloji yoğunluklu sanayilerin oranı ise 2021 senesinde 0,1 puanlık hafifçe artışla yüzde 24,2 ye terfi etti. Orta-yüksek teknoloji yoğunluklu sanayiler grubunun oranı 2020 senesinde yüzde 26,9 iken 2021 senesinde 2,4 puan düşüşle yüzde 24,5’e geriledi. Yüksek teknoloji yoğunluklu sanayiler grubunun oranı ise 2020’de yüzde 2,6 iken 2021 senesinde yüzde 3,5 olarak gerçekleşti. 2021’de düşük teknoloji yoğunluklu sanayilerdeki şirket sayısı 230, orta düşük teknoloji yoğunluklu sanayilerde 140, orta yüksek teknoloji yoğunluklu sanayilerde 109 ve yüksek teknoloji yoğunluklu sanayilerde ise 12 olarak gerçekleşti.
Yoruma kapalı.